Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι παθήσεις του μαστού δεν είναι καρκίνος, η διάγνωσή τους είναι απλή και ο χειρισμός τους συγκεκριμένος και αποτελεσματικός.
Υπολογίζεται ότι 9 στις 10 φορές οι αλλαγές στο μαστό μιας γυναίκας δεν υποκρύπτουν κακοήθεια.
Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που χρειάζεται άμεση παρέμβαση και μόνο ένας εξειδικευμένος γιατρός μπορεί να διαγνώσει αν πρόκειται για συμπτώματα καλοήθους πάθησης του μαστού, για κακοήθεια ή για άλλη πάθηση. Υπάρχουν επίσης ορισμένες καλοήθεις παθήσεις του μαστού που αυξάνουν τον κίνδυνο να εμφανίσει μία γυναίκα στο μέλλον καρκίνο του μαστού και χρήζουν στενής παρακολούθησης.
Οι αλλαγές που μπορεί να διαπιστώσετε στους μαστούς σας κατά την αυτοεξέταση και πρέπει να ελεγχθούν από εξειδικευμένο γιατρό, περιλαμβάνουν:
- Ψηλαφητή μάζα
- Εκροή υγρού από τη θηλή
- Εκροή γαλακτώδους εκκρίματος
- Συστηματικός πόνος στο μαστό
- Εισολκή της θηλής
Σε ορισμένες περιπτώσεις, στις καλοήθεις παθήσεις του μαστού, χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
1. Έκκριμα θηλής:
αυτόματη ή μετά από πίεση εκροή υγρού από τη θηλή. Το 95% των περιπτώσεων οφείλεται σε καλοήθη πάθηση. Σπανίως μπορεί να είναι σύμπτωμα καρκίνου του μαστού.
2. Γαλακτόρροια:
εκροή γαλακτώδους εκκρίματος από τη θηλή χωρίς να είναι περίοδος εγκυμοσύνης, γαλουχίας ή λοχείας. Θα μπορούσε να υποκρύπτει κάποιο συστηματικό νόσημα, συνεπώς είναι απαραίτητη η συνεργασία του χειρουργού με άλλες ιατρικές ειδικότητες, όπως παθολόγο, ενδοκρινολόγο, ηπατολόγο, νεφρολόγο και νευροχειρουργό. Η γαλακτόρροια μπορεί να είναι σύμπτωμα σοβαρών παθήσεων όπως οι όγκοι υπόφυσης, η νεφρική ανεπάρκεια και η κίρρωση ήπατος.
3. Μασταλγία/Μαστοδυνία:
συστηματικός πόνος στο μαστό είτε μία φορά το μήνα (σχετίζεται με την περίοδο της γυναίκας) είτε συνεχώς. Σπανίως ο πόνος μπορεί να οφείλεται σε κακοήθεια και τότε είναι ετερόπλευρος, πρόσφατος, εντοπισμένος και συνοδεύεται από ψηλαφητή μάζα και εικόνα τοπικής φλεγμονής.
4. Κύστεις μαστού:
μπορεί να πρόκειται για μία κύστη ή για διάσπαρτες σε έναν ή και τους δύο μαστούς, κάποιες φορές είναι ψηλαφητές, ενώ άλλες ανευρίσκονται στον υπερηχογραφικό έλεγχο. Αν στον προληπτικό έλεγχο παρατηρηθεί διαταραχή της τοιχωματικής αρχιτεκτονικής των κύστεων, απαιτείται περαιτέρω έλεγχος για αποκλεισμό κακοήθειας με παρακέντηση και λήψη υλικού για κυτταρολογική εξέταση ή ενίοτε χειρουργική αφαίρεση και βιοψία.
5. Ενδοπορικό Θήλωμα:
ένα καλοήθες ογκίδιο των εκφορητικών πόρων πίσω από τη θηλή ή περισσότερα κατά μήκος του ίδιου ή περισσότερων πόρων. Γίνεται αντιληπτό με την ψηλάφηση όταν αυξάνει το μέγεθός του και κύριο σύμπτωμά του είναι η έκκριση οροαιματηρού ή αιματηρού υγρού από τη θηλή. Γίνεται απεικονιστική εξέταση και είναι απαραίτητη η κυτταρολογική εξέταση του εκκρίματος για να αποκλειστεί η ύπαρξη ενδοπορικού θηλώδους καρκινώματος, το οποίο επίσης εμφανίζεται με έκκριση αιματηρού υγρού από τη θηλή.
6. Πορεκτασία:
σημαντική διάταση των γαλακτοφόρων πόρων κυρίως πίσω από τη θηλή, συνήθως σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες άνω των 60 ετών, πιο συχνά στις καπνίστριες. Μπορεί να παρατηρήσετε μεταξύ άλλων εισολκή της θηλής, έκκριση από τη θηλή, ψηλαφητή μάζα πίσω από τη θηλή, απόστημα. Τα συμπτώματα της πορεκτασίας μοιάζουν πολλές φορές με εκείνα του καρκίνου του μαστού, συνεπώς χρειάζεται να συμβουλευθείτε ειδικό γιατρό. Η ψηφιακή μαστογραφία, το υπερηχογράφημα, η κυτταρολογική εξέταση εκκρίματος της θηλής και (όπου χρειαστεί) η βιοψία θα αποκλείσουν την κακοήθεια.
7. Καλοήθεις όγκοι:
Ινοαδένωμα: είναι ο πιο συχνός καλοήθης όγκος του μαστού, εμφανίζεται σε νεαρές ηλικίες και σπανίως μπορεί να αναπτυχθεί καρκίνος στην περιφέρεια ή σπανιότερα στο κέντρο του όγκου.
Φυλλοειδής όγκος: είναι ένας σπάνιος όγκος του μαστού που αποκτά πολύ μεγάλο μέγεθος. Χρειάζεται προσοχή όταν υπάρχει οριακή εικόνα κακοήθειας στη βιοψία και ριζική μαστεκτομή γίνεται αν βρεθούν στοιχεία κακοήθειας (σάρκωμα).
Λίπωμα μαστού: ένας καλοήθης όγκος του μαστού που αποτελείται από ώριμα λιπώδη κύτταρα που περιβάλλονται από λεπτή ινώδη κάψα. Εάν υπάρχει υπόνοια κακοήθειας (λιποσάρκωμα) χρειάζεται χειρουργική αφαίρεση και βιοψία.
Αιμάτωμα: προκαλεί ανησυχία όταν δεν είναι αποτέλεσμα πρόσφατου τραυματισμού, αλλά εμφανίζεται αυτόματα χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός, οπότε πρέπει να αποκλειστεί ο καρκίνος.
Απόστημα: τα χρόνια αποστήματα που υποτροπιάζουν μπορεί να χρειαστούν εκτεταμένη εκτομή και βιοψία.
Γυναικομαστία ενηλίκων: η καλοήθης αύξηση του μεγέθους του μαστού στον άντρα, μπορεί να προκληθεί από αυξημένο σωματικό βάρος, αλλά μπορεί να αποτελεί μεταξύ άλλων σύμπτωμα καρκίνου του μαστού, κίρρωσης του ήπατος, νεοπλασμάτων όρχεων, νεφρικής ανεπάρκειας και υπερθυρεοειδισμού. Αν και ο καρκίνος του μαστού στους άνδρες είναι πολύ σπάνιος, πρέπει να αποκλειστεί σε ενήλικες που εμφανίζουν ξαφνική αύξηση του μεγέθους του μαστού.
Ορισμένοι τύποι καλοηθών παθήσεων του μαστού αυξάνουν τον κίνδυνο μιας γυναίκας να αναπτύξει καρκίνο του μαστού στο μέλλον. Οι γυναίκες που πάσχουν από καλοήθεις παθήσεις του μαστού, όπως τα θηλώματα και η άτυπη υπερπλασία (ανώμαλα κύτταρα αναπτύσσονται ταχύτερα από το κανονικό) έχουν υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού.