ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ
Ταξινόμηση
Ο καρκίνος του μαστού διακρίνεται σε μη διηθητικό (in situ) και διηθητικό.
Μη διηθητικό (in situ) πορογενές καρκίνωμα (DCIS)
Το μη διηθητικό (in situ) πορογενές καρκίνωμα (DCIS) είναι ο συνηθέστερος τύπος μη διηθητικού καρκίνου του μαστού. Αναπτύσσεται μέσα στους πόρους χωρίς διάσπαση της βασικής τους μεμβράνης. Η χειρουργική εξαίρεση σε υγιή όρια είναι αρκετή στις περισσότερες περιπτώσεις. Ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο, μπορεί να χρειαστεί μετεγχειρητική ακτινοθεραπεία λόγω αυξημένης πιθανότητας ύπαρξης μικροδιηθήσεων στον εναπομείναντα μαζικό αδένα. Αν οι ορμονικοί υποδοχείς είναι θετικοί, ενδείκνυται μετεγχειρητική θεραπεία με Ταμοξιφαίνη.
Μη διηθητικό(in situ) λοβιακό καρκίνωμα (LCIS)
Το μη διηθητικό (in situ) λοβιακό καρκίνωμα (LCIS) δεν θεωρείται κακοήθεια αλλά παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου (25-30%) παρά το γεγονός ότι στην ονομασία του περιλαμβάνεται ο όρος ‘καρκίνωμα’. Μεγάλη συζήτηση γίνεται για την επιλογή στενής παρακολούθησης ή χειρουργικής εξαίρεσης (αφαίρεσης). Η έκταση των αλλοιώσεων στο υλικό βιοψίας (core needle biopsy), ιστοπαθολογικά χαρακτηριστικά (βιοψία), η παρουσία αποτιτανώσεων, αποτελούν στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για την επιλογή θεραπευτικής αγωγής.
Καταλυτική όμως είναι η ψυχολογία της γυναίκας. Αν το βάρος της πιθανότητας ανάπτυξης κακοήθειας της προκαλεί μεγάλο άγχος, τότε η χειρουργική είναι η καταλληλότερη θεραπεία.
Νόσος Paget της θηλής
Το βασικό σύμπτωμα της νόσου Paget είναι η εκζεματοειδής αλλοίωση της θηλής και θηλαίας άλω του μαστού (το χρόνιο έκζεμα στη θηλή του μαστού και την περιοχή του χρωματισμένου δέρματος που περιβάλλει τη θηλή). Εκτός από το έκζεμα της θηλής, κλινικά μπορεί να συνυπάρχει κνησμός, πόνος ή σκλήρυνση. Σε παραμελημένες μορφές μπορεί να επεκταθεί στο δέρμα του μαστού.
Στο 90% των περιπτώσεων σχετίζεται με την ύπαρξη μη διηθητικού πορογενούς καρκινώματος (DCIS) ή διηθητικού καρκίνου του μαστού. Διαφοροδιάγνωση (διαγνωστική διαδικασία για τον αποκλεισμό παθήσεων με παρόμοια συμπτώματα) από καλοήθεις δερματικές παθήσεις θα γίνει με σφηνοειδή βιοψία του δέρματος και του υποκείμενου μαστικού ιστού. Η επικρατέστερη αντιμετώπιση είναι η μαστεκτομή, μολονότι κάποιες μελέτες δείχνουν καλά αποτελέσματα και στην περίπτωση τοπικής εκτομής με συνοδό αντινοθεραπεία.
Διηθητικό πορογενές καρκίνωμα
Το διηθητικό πορογενές καρκίνωμα είναι η συχνότερη μορφή διηθητικού καρκίνου του μαστού.
Μπορεί να εμφανίζεται ως ψηλαφητό ογκίδιο ή μαστογραφικό εύρημα. Η παρουσία αποτιτανώσεων είναι συχνή και χαρακτηριστική. Προγνωστικοί δείκτες για την αντιμετώπιση και εξέλιξη της νόσου αποτελούν η ΤΝΜ σταδιοποίηση (μέγεθος όγκου, λεμφαδενική διήθηση, απομακρυσμένες μεταστάσεις), η ιστολογική σταδιοποίηση (Grade 1,2,3), οι ορμονικοί υποδοχείς (ER, PR), κυτταρικοί δείκτες (Her 2, Ki67, p53 κλπ).
Διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα
Το διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα αποτελεί το 5-10% των καρκίνων μαστού και εμφανίζεται συνήθως σε γυναίκες μέσης ηλικίας. Μπορεί να είναι πολυεστιακό ή αμφοτερόπλευρο και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν στην επιλογή της χειρουργικής επέμβασης και της συνολικής θεραπείας.
Σωληνώδες (tubular) καρκίνωμα μαστού
Ανευρίσκεται σε ποσοστό 3-5% των διηθητικών καρκίνων, κυρίως σε γυναίκες μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας. Στην κλασική του αμιγή, καθαρή μορφή (χωρίς να συνυπάρχει με κάποια άλλη μορφή καρκίνου) έχει καλή πρόγνωση γι’ αυτό και η ευρεία χειρουργική εκτομή σε υγιή όρια μπορεί αν είναι αρκετή.
Βλεννώδες (mucinous) καρκίνωμα μαστού
Το βλεννώδες (mucinous) καρκίνωμα είναι σχετικά σπάνιο και στην αμιγή του μορφή έχει πολύ καλή πρόγνωση. Εμφανίζεται σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλίκιας (>60 ετών).
Μυελοειδές (medullary) καρκίνωμα μαστού
Είναι συχνό σε γυναίκες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου και που φέρουν μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1. Έχει χαρακτηριστική μαστογραφική εικόνα με καλά περιγεγραμμένα όρια του όγκου. Αν δεν υπάρχει λεμφαδενική διήθηση κατά τη διάγνωση, η πρόγνωση είναι πολύ καλή.
Φλεγμονώδης καρκίνος μαστού
Εμφανίζεται με εικόνα φλεγμονής και στην αρχή μπορεί να θεωρηθεί μαστίτιδα. Η εικόνα φλεγμονής δεν οφείλεται σε μικρόβιο αλλά σε διήθηση των λεμφαγγείων του δέρματος από καρκινικά κύτταρα. Αν δεν ανευρίσκεται σαφής όγκος για ιστολογική εξέταση, γίνεται βιοψία δέρματος. Πρόκειται για επιθετική μορφή καρκίνου με κακή πρόγνωση.
Μεσεγχυματικοί διηθητικοί όγκοι μαστού (σαρκώματα)
Τα πρωτοπαθή σαρκώματα του μαστού είναι πολύ σπάνια (<1%). Με εξαίρεση το αγγειοσάρκωμα που φέρει αιτιολογική συσχέτιση με την ακτινοθεραπεία της περιοχής, δεν είναι γνωστή κάποια αιτία εμφάνισής τους που να σχετίζεται με άλλες παθήσεις του μαστού. Το μέγεθος του όγκου είναι ο κυριότερος προγνωστικός δείκτης, με σημαντική μείωση των δεικτών ίασης και επιβίωσης όταν ο όγκος ξεπερνά τα 5εκ. Αντίθετα από τον καρκίνο μαστού, τα σαρκώματα σπάνια δίνουν λεμφαδενικές μεταστάσεις καθώς μεθίστανται (διασπείρονται) αιματογενώς, οπότε η απλή ριζική μαστεκτομή (χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό της μασχάλης) κρίνεται αρκετή.
